πίτυρο

πίτυρο
το / πίτυρον, ΝΑ, και πίτουρο και πίτερο, Ν
ο φλοιός που αποβάλλεται κατά την άλεση τών δημητριακών και ιδίως τού σιταριού
νεοελλ.
1. φρ. «τρώει πίτουρα»
μτφ. (για πρόσ.) είναι ανόητος, χαζός σαν ζώο
2. παροιμ. «όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τόν τρων' οι κότες» — λέγεται για να δηλώσει ότι εκείνος που αναμιγνύεται σε φαύλες υποθέσεις υφίσταται στο τέλος τις συνέπειες
αρχ.
1. νόσος τής επιδερμίδας και ιδίως τού τριχωτού τής κεφαλής, πιτυρίαση
2. καθίζημα τών ούρων όμοιο με πίτυρο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. πίτυρον εμφανίζει το ίδιο επίθημα -υρον με το συγγενές νοηματικά λέπ-υρον «περίβλημα καρπού, φλούδα». Κατά μία άποψη, η λ. προήλθε με ανομοίωση από αμάρτυρο τ. *πύτυρον (πρβλ. λατ. putus «αγνός», αρχ. ινδ. pavate «εξαγνίζω», pavana- «λιχνιστήρι»), ενώ κατ' άλλους, η λ. συνδέεται με τον τ. πίτυλος. Στη Νέα Ελληνική ο τ. πίτερο προήλθε από το πίτυρον με τροπή τού άτονου /ι/ σε /e/ πριν από υγρό (πρβλ. άχυρο - άχερο, μάγειρας - μάγερας, μυρσίνη - μερσίνη, μυρμήγκι - μερμήγκι κ.ά.), ενώ στον τ. πίτουρο το -υ- εμφανίζει την αρχ. προφορά του ως /u/ = ου (πρβλ. ξυράφι(ον) - ξουράφι, τύμπανο - τούμπανο, σύρω- σούρ(ν)ω)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • πίτυρο — το βλ. πίτουρο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • πίτερο — το, Ν βλ. πίτυρο …   Dictionary of Greek

  • πίτουρο — το, Ν βλ. πίτυρο …   Dictionary of Greek

  • πιτυρ(γ)ιάζω — Ν πάσχω από πιτυρίαση. [ΕΤΥΜΟΛ. < πίτυρο + κατάλ. ιάζω, η οποία απαντά και σε άλλα ρ. που δηλώνουν ασθένεια (πρβλ. αρχ. κατάλ. ιάω / ιώ), πρβλ. ψωρ ιάζω] …   Dictionary of Greek

  • πιτυρίς — ίδος, ἡ, Α (ενν. ἐλαία) είδος μικρής ελιάς όμοιας στο χρώμα με το πίτυρο η οποία συλλεγόταν και συσκευαζόταν πριν να ωριμάσει. [ΕΤΥΜΟΛ. < πίτυρον + κατάλ. ίς, ίδος (πρβλ. κληματ ίς, πιτυ ίς)] …   Dictionary of Greek

  • πιτυροειδής — ές, ΝΜΑ ο όμοιος με πίτυρο. [ΕΤΥΜΟΛ. < πίτυρον + ειδής*] …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”